Ngọn đèn chơn lý hết lu,
Khắp trong lê-thứ ao tù từ đây.
Thấy trong thời-cuộc đổi xây,
Đời nay trở lại khác nào đời Thương.
Nhắc ra thêm ghét Trụ-Vương,
Ham mê Đắc-Kỷ là phường bội cha.
Hết gần Điên lại nói xa,
Nói cho bá-tánh biết mà người chi.
Lời lành khuyên hãy gắn-ghi.
Dương-trần phải rán tu-trì sớm khuya. [310]
Đừng ham làm chức nắc-nia,
Ngày sau như khoá không chìa dân ôi!
Tu hành như thể thả trôi,
Nay lở mai bồi chẳng có thiềng tâm.
Mưu sâu thì họa cũng thâm,
Ngày sau sẽ biết thú cầm chỉn ghê.
Hùm beo tây tượng bộn bề,
Lại thêm ác thú mãng-xà, rít to.
Bá-gia ai biết thì lo,
Gác tai gièm siểm đôi co ích gì! [320]
Hết đây rồi đến dị-kỳ,
Sưu cao thuế nặng vậy thì thiết-tha.
Dân nay như thể không cha,
Chẳng ai dạy-dỗ thiệt là thảm-thương.
Thứ nầy đến thứ Minh-Vương,
Nơi chốn Phật đường mặt ngọc ủ-ê.
Cám thương trần-hạ nhiều bề,
Bởi chưng tàn-bạo khó kề Phật Tiên.
Chúng ham danh lợi điền-viên,
Ngày sau đến việc lụy-phiền suốt canh. [330]
Kệ-kinh tụng niệm đêm thanh,
Ấy là châu-ngọc để dành ngày sau.
Bây giờ chưa biết vàng thau,
Đời sau kính trọng người cao tu hành.
Nam-mô miệng niệm lòng lành,
Bá gia phải rán biết rành đường tu.
Thương ai ham võng ham dù,
Cũng như những kẻ đui mù đi đêm.
Khuyên đời như vá múc thêm,
Mảng lo tranh đoạt thù-hềm với nhau. [340]
Đến chừng có ốm có đau,
Vang mồm niệm Phật, Phật nào chứng cho.
Dương-trần tiếng nhỏ tiếng to,
Nói ngỗng nói cò đây cũng làm thinh.
Tưởng rằng thân nó là vinh,
Chẳng lo tu niệm cứ ghình với Điên.
Nói ra trong dạ chẳng yên,
Bây giờ nói chuyện cỡi thuyền khuyên dân.
Đêm ngày chẳng nại tấm thân,
Nắng mưa chẳng quản tảo-tần ai hay. [350]
Chừng sau đến hội Rồng-Mây,
Người đời mới biết Điên này là ai.
Lui thuyền chèo quế tay gay,
Thuyền đi nước ngược đến rày cù lao.
Xa xa chẳng biết làng nào,
Thiệt làng Long-Khánh ít người nào tu.
Tớ Thầy liền giả đui mù,
Bèn đi ca hát kiếm xu dương-trần.
Bá-gia tựu lại rần-rần,
Trong nửa ngày trần chẳng có đồng chi. [360]
Nực cười trần-hạ một khi,
Ở một đêm thì sáng lại qua sông.
Bình-minh vừa buổi chợ đông,
Bày trò bán thuốc hát ròng đời nay.
Cho thiên-hạ tựu đông vầy,
Rồi mới ra bài hát việc Thiên-cơ.
Tới đây bá-tánh làm ngơ,
Buồn cho lê thứ kịp giờ ra đi.
Lìa xa Hồng-Ngự một khi,
Thẳng đường trực chỉ Điên đi Tân-Thành. [370]
Tới đây ra mặt người rành,
Nói chuyện thiệt sành thông-lảu Đạo nho.
Nhiều người xúm lại đôi co,
Chê lão đưa đò mà biết việc chi.
Thấy đời động tánh từ-bi,
Điên chẳng bắt tì còn mách việc xa.
Khoan khoan chơn nọ bước ra,
Giáp rạch Cả-Cái rồi ra ngoài vàm.
Đoái nhìn mây nọ trắng lam,
Điên ra sức lực chèo chơi một giờ. [380]
Xa nhìn sương bạc mờ mờ,
Tân-An làng nọ dân nhờ bắp khoai.
Giả người bán cá bằng nay,
Dân chúng ngày rày xúm lại mua đông.
Tới lui giá cả vừa xong,
Điên cũng bằng lòng cân đủ cho dân.
Có người chẳng chịu ngang cân,
Bỏ thêm chẳng bớt mấy lần không thôi.
Nực cười trần-hạ lắm ôi!
Giảng cho bá-tánh một hồi quá lâu. [390]
Thân già thức suốt canh thâu,
Nói cho lê-thứ quày đầu mới thôi.
Nhiều người nghe hết phủi rồi,
Quày thuyền trở lại bồi-hồi sầu-bi.
Giả người tàn-tật một khi,
Xuống vàm kinh Xáng được thì chút vui.
Một người nhà lá hẩm hiu,
Mà biết đạo lý mời Cùi lên chơi.
Bàn qua kim-cổ một hồi,
Cùi xuống giữa vời Châu-Đốc thẳng xông. [400]
The lamp of Verity no longer fades,
The world is from now like stagnant waters.
Seeing the course of events veers,
I remember the Shang dynasty.
A recall of Zhou King stirs up my enmity,
His passion for Daji betrays his father.
I have said things from near to further.
To ensure that you know who I am.
My good word, remember by heart,
And spend day and night praying.
Don’t crave the precarious ranking,
Or you’ll find no way out thereof!
Don’t practice like an adrift boat,
Like river banks that break or fill at times.
As the scheme is deep, so too is its woe,
The schemer will face the horrid savage.
Tigers, leopards, elephants, are on a rampage,
Giant snakes, centipedes, are in droves.
One should take care once they know,
What use is it to quarrel or to argue!
After this come many strange issues,
Tax exaction is a distressing disaster.
The people are now as if they had no fathers,
Pitiably they have been taught by no one.
They need the Bright King to be born,
His sadness glooms at the porch of Buddha.
He empathizes with the world in areas,
As the cruel hardly stand by the holy spirits.
If they are drowned in fame and profits,
On encounter, they’ll incur a long depression,
If you keep reciting sutras with devotion.
It is the jewels in store for your future.
Gold or brass has not yet been ensured,
Yet, the latter world will revere the good devout.
In prayer, you should be wholesome at heart,
You must fully grasp the self-cultivating path.
What a pity for those who crave extravaganza,
As if the blind traveled through the night.
I love the world as if I more than provide,
But they keep vying with hating each other.
When they become sick and turn to Buddha,
Despite their loud prayers, no Buddha could help.
The laypeople make gossips,
Whatever they said, I will tighten our lips.
They think that gives them a glory,
Instead of practicing, they rival with Crazy.
I feel unsettled once I’ve spoken out,
Now is the exhorting boat ride I talk about.
I happily work non stop day and night,
I work really hard despite rain or sunshine.
When I attend the Cloud Dragon Assembly,
Folks shall realize who this Crazy is.
Receding the boat, I scull with a fastened paddle,
It goes upstream and reaches an isle.
From afar, I don’t know what the village is,
In fact, it is Long Khanh where few practice.
Master and Disciples pretend to be blind,
We go singing and begging for dimes.
Once seeing us, they flock over,
In half a day though, I earned no piaster.
I chuckle for the lay world at times,
I cross the river after staying overnight.
At dawn, no sooner has the market been busy,
Than do I sell drugs and sing actuality.
I wait till they have gathered in droves,
Then I make a Predestiny singing show.
At this point, the folks are unimpressed,
Sadly for them, I leave them on express.
Once far away from Hong Ngu,
Crazy travel straight to the Tan Thanh town.
At this place, I show off how to talk about,
Well-versed in the philosophy of Confucius.
Several people gather and argue with Us,
Scolding how such old ferryman knew things.
Their manners only left me with empathizing,
I have not bothered, but give them a vision.
Relaxed, I stepped back onboard,
Entering the Ca Cai rivulet, I move outward.
Looking back, I watch bluish-white clouds,
Crazy exert effort to row for a slack hour.
In distance, I see a hazy mist,
The Tan An village lives on cereal mix.
On this market, I have feigned a fish seller,
Not before too long, buyers flock together.
As soon as people have finished haggling,
Crazy happily try to make the right weighing.
Some do not agree to have a scale balance,
Yet they tip it several times without askance.
How laughable are these men and women!
Then I lecture them at great lengths.
The old man burns the midnight oil,
Will not stop till they recoil.
No sooner have they heard it than they forget it,
Rowing the boat back, I feel dispirited.
At once I feign a person with disability,
Down the Xang canal, We are a little merry.
A man who lives in a humble thatched cottage,
Yet knows morals, invites Leprose to his place.
After a while debating current and old affairs,
Leprose embarked for Chau Doc straight.